Biz Nerelerdeyiz?
Dr.Öğr.Üyesi Zeki Yüksekbilgili
Pazarlamadaki gelişmeler büyük bir hızla devam ediyor. 2015 yılında Philip Kotler’in “Pazarlama 4.0” kitabında ortaya koyduğu gibi, yeni bir döneme çoktan girdik, girdiğimizi biliyoruz ama şirketler olarak hala gereklerini yerine getirmiyoruz…
Önce çok hızlı bir özet, “nasıl buraya geldik?” sorusunu cevaplayalım;
Pazarlamanın ilk aşaması sanayi çağında ortaya çıkan Pazarlama 1.0 olup; temel olarak hedef pazardan ihtiyaç ve talepleri dikkate almadan ürün satmaya odaklanıldığı için ürün odaklı bir yaklaşım olarak tanımlanabilir.
Ürünün değerinin tüketici tarafından tanımlandığı, Pazarlama 2.0 müşteri odaklı bir dönemdir. Bu pazarlama dönemi, olumlu şartlara dönüşen yeni hedef pazarlarını ortaya çıkarmak için müşterilerin ihtiyaç ve istekleri ile ilgili detaylı arama ve araştırma ile öne çıkmaktadır.
Pazarlama 3.0 ya da değerlerin pazarlamadan kaynaklandığı insan merkezli dönemdir. Zira tüketiciler; aktif, endişeli ve yaratıcı olan insanlardır. Buna ek olarak, markanın sosyal ve hümanist tarafı, yani kurumsal sorumluluk, sosyal ve çevresel boyut hakkında daha bilinçli ve duyarlıdırlar.
Pazarlama 4.0 dediğimizde ise pazarlamada sosyal ve kapsayıcı bir eğilim geçelidir. İnternet sayesinde dünyada sınırlar neredeyse tamamen ortadan kalkmış durumdadır ve dolayısıyla da güç yapısı tam anlamıyla değişmektedir.
Bunun tipik örneklerinden biri de büyük şirketlerin küçük ama yenilikçi şirketleri satın almasıdır. Microsoft’un Skype’ı 8.5 milyar dolara satın alması, Facebook’un WhatsApp’ı 19 milyar dolara satın alması güç değişiminin harika örnekleridir.
Pazarlama 4.0 döneminde televizyon ve sinema sektörleri internetin etkisiyle sosyal ağların gölgesi altında kalmıştır. Facebook 1,65 milyar kullanıcısı ile dünyanın en büyük nüfusuna sahip ülkeleri arasındadır. Bir başka örnek ise YouTube’dur; Variety dergisinin anketine göre 13-18 yaş grubu arasındaki insanlar için, Youtube starlarının Hollywood starlarından daha popüler olduğu sonucuna ulaşıyor.
Dikey güç yapısının etkisi yerini yatay güç yapısına bıraktıkça müşteriler daha fazla güç kazanmaktadır. Zira kişisel paylaşımları artık milyarlarca insana ulaşmaktadır.
Bunların hepsi bir arada ele alındığında baş döndürücü bir hızla değişen pazarlama paradigmasını görebiliyoruz. Yeni paradigma farklı sektörleri birbirinin rakibi haline getirmiştir. Örneğin Turkcell bugün WhatsApp ile girdiği rekabeti kaybetmemek içim Bip uygulamasını ortaya koymuştur. Peki bu noktada, siz neredesiniz?
Lütfen şirketinizi ve pazarlamanızı bir de Pazarlama 4.0 gözlüğünden bakarak değerlendirin.
Kaynaklar:
Ertuğrul, İ., Deniz. G. (2018) 4.0 Dünyası: Pazarlama 4.0 ve Endüstri 4.0. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1): 158-170.
Kotler, P., Kartajaya, H. & Setiawan I. (2010). Welcome to Marketing 3.0. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
Jara, A. J., Parra, M. C., & Skarmeta, A. F. (2012). Marketing 4.0: A new value added to the Marketing through the Internet of Things. 2012 6th International Conference on Innovative Mobile and Internet Services in Ubiquitous Computing, Palermo, Italy.
Kotler, P., Kartajaya, H. & Setiawan I. (2017). Marketing 4.0: Moving from Traditional to Digital, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
Sak, F . (2018). Pazarlama 4.0. Akademik İncelemeler Dergisi (AID), 13 (1): 447-456.
Yüksekbilgili, Z. (2018) Gönül Payı. http://www.pazarlamamakaleleri.com/gonul-payi/
